Basit bir yumurtalık kisti 6 cm veya daha büyükse yada üreme çağındaki kadında 2 aydan fazla süredir varlığını sürdürüyorsa kistin çıkarılması endikasyonu vardır. Laparoskopi yada laparotomi yapılması kistin büyüklüğüne ,cerahın minimal invaziv yöntemler konusundaki tecrübesine ve malignite(tumör) varlığına göre değişmektedir.
Laparoskopik Yumurtalık Kisti Çıkarılması çeşitli tekniklerle yapılabilir. Eğer kist kompleks yapıda yani içinde sert ve kistik alanları bir arada içeriyorsa kötü huylu oluşum olasılığını dışlamak için batında sıvı varlığı(asit) değerlendirilir, yumurtalık yüzeyindeki olası kabarıklıklar , periton (karın iç zarı) ,karaciğer ve diafram yüzeyleri değerlendirilir. Kötü huylu oluşum olasılığı gözardı edilemiyorsa kist bütünüyle çıkarılmak üzere dikkatli bir şekilde diseke edilir. Kist materyali Karın boşluğu dışına bir torba içinde 10 mm lik kanaldan alınır. İşlem sırasında kist içindeki materyal dikkatli bir şekilde karın dışına alınır. Kist duvarı frozen patoloji (ameliyat esnasında yapılan acil patolojik tetkik) değerlendirilmesine gönderilerek iyi huylu bir oluşum olduğundan emin olunur. Eğer kötü huylu oluşum sonucu gelirse laparatomi yapılır. İçinde bantlar içeren yumurtalık kistleri, ultrasonda tipik yoğun internal ekolar oluşturuyorsa veya katı kitlesel oluşumlara sahipse kötü huylu oluşum olasılığı değerlendirilmelidir. Bu tip yumurtalık kistleri laparoskopi için uygun değildir.
İyi huylu yapıdaki dermoid kistler yada diğer adıyla benign kistik teratomlara ise sert ve kompleks yapılarına rağmen laparoskopik cerrahi yaklaşım en uygun cerrahi seçeneğidir. Kistin mümkün olduğunca batın içinde patlatılmadan batın dışına çıkarılmasına çalışılır. Kist işlem sırasında patlarsa karın içi boşluk kistin yoğun içeriği ile karşılaşır. Karın içi zarların bu içeriğe karşı reaksiyon göstererek kimyasal bir peritonit(karın iç zar iltihabı) oluşturmasına engel olmak için karın boşluğu bol miktarda ringer laktat solusyonuyla yıkanır.
Kistin içeriğinin kötü huylu hücreler taşıması ve batına dağılması olasılığı gerek açık gerekte laparoskopik cerrahide mevcuttur. Önemli olan yumurtalık kanserlerinde erken dönemde evreleme cerrahisi denilen yöntemle Rahim, iki taraflı yumurtalıklar, lenf nodları ve omentumun çıkarılmasıdır.
Menapoz sonrası kistlerde laparoskopik cerrahi ile çıkarılabilir. Eğer kötü huylu oluşum şüphesi varsa yumurtalığın tamamen çıkarılması tercih edilir. Laparoskopi uygulayan klinisyenin laparoskopik yada batını açarak over kanseri evreleme cerrahisini ameliyat içinde yapabilmesi önem taşır. Buna rağmen şu an Amerika Birleşik Devletlerinde bile yumurtalık kanseri evreleme cerrahilerinin %60 ‘ı ikinci bir ameliyat seansı ile gerçekleştirlmektedir.
Yumurtalık kanseri gelişmiş ülkelerde kadın üreme sistemi kanserleri içinde en önde gelen ölüm nedenidir. Yumurtalık kanserinin mortalitesinin yüksek olmasının nedenleri erken evrelerde semptomların belirsiz olması ve etkin tarama yöntemlerinin bulunmamasıdır. Bu nedenle hastalar geç evrelerde saptanabilmekte ve hastaların sağ kalımı oranı düşük olmaktadır. Sağ kalım oranını arttırmak için erken tanı yöntemlerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla geliştirilen HE4, yumurtalık kanserlerinin tanı ve takibinde etkin bir ajan olarak ümit vericidir. Her ne kadar akciğer, meme ve pankreas epitelyal kanserlerinde de HE4 için orta-yüksek oranda görülse de, en yüksek değerleri epitelyal yumurtalık kanserlerinde gözlenmektedir. Bu nedenle bu belirteç ve yumurtalık kanserleri arasındaki ilişki üzerine yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır.
Laparoskopik Yumurtalık Kisti Çıkarılması, yumurtalık kanserinin cerrahi öncesi değerlendirmesinde menopozal durum, fizik muayene, ultrasonografi, CA125 düzeyi ve aile hikayesi yer almaktadır. Bununla birlikte daha spesifik ve hassas ölçüm parametrelerine gereksinim duyulmuştur. Bu amaçla HE4 ve CA125 düzeyleri bir arada değerlendirilerek ROMATM (Risk of ovarian malignancy algorithm) adında bir algoritma oluşturulmuştur. ROMA’nın 18 yaş üstü, sağ yada solda yumurtalık bölgelerinde kitlesi olan, cerrahi tedavi planlanmış hastalarda prognoz ve tedavi takibi için ilave katkısı olduğu gösterilmiştir.
Laparoskopik olarak yumurtalık kistlerine müdahale edecek klinisyenin minimal invaziv cerrahi işlemler konusunda deneyiminin yüksek olması elde edilecek sonuçlar ve hastalığın doğru yönetimi açısından önem taşır.
